ΕΞΩΧΡΟΝΟ ΤΗΣ ΣΑΠΦΟΥΣ ή «η ‹παλίντονος αρμονία› του σύμπαντος»

Περισσότερες Πληροφορίες:

Το 2020, ο Κύπριος συνθέτης Φαίδρος Καβαλλάρης έκλεισε τα 70 του χρόνια (γεννήθηκε στη Λάπηθο στις 6 Ιουνίου 1950). Με την ευκαιρία αυτή και ύστερα από προτροπή και αρκετών φίλων του παρουσιάζει σε παγκόσμια πρώτη εκτέλεση το μουσικό του έργο «ΕΞΩΧΡΟΝΟ ΤΗΣ ΣΑΠΦΟΥΣ ή η <παλίντονος αρμονία> του σύμπαντος» – ένα μουσικοποιητικό ταξίδι για τολμηρούς και ριψοκίνδυνους μουσικούς – . Πρόκειται για ένα από τα τελευταία έργα του που έχει ήδη εκδοθεί σ᾽ έναν καλάισθητο τόμο που περιλαμβάνει τη σύνθετη χειρόγραφη παρτιτούρα και 32-σέλιδο βιβλίο με πλήρη εξήγηση/ανάλυση και τρόπους εκτέλεσης του έργου (η έκδοση παρουσιάστηκε στις αρχές του 2020 σε Λευκωσία και Λεμεσό).

Το ΕΞΩΧΡΟΝΟ ΤΗΣ ΣΑΠΦΟΥΣ είναι εμπνευσμένο από την ποίηση της Σαπφούς (όπως και άλλα έργα τού συνθέτη που προηγήθηκαν: η σύνθετη παράσταση «ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΚΥΠΡΟΓΕΝΗΑ – μουσική πράξη σε ποίηση της Σαπφούς» και «... αν Αφροδίτα» για πιάνο), καθώς και από ένα διασωθέν απόσπασμα του Ηράκλειτου: «... παλίντονος ἁρμονίη κόσμου ὅκωσπερ λύρης και τόξου» (Heraclitus Fr.51). Το έργο είναι στην ουσία ένα δίπτυχο για έναν ή δύο πιανίστες με σείστρον και/ή άλλους εκτελεστές, περιλαμβάνοντας και απαγγελία ποιημάτων/αποσπασμάτων της ποίησης της Σαπφούς. Το έργο γράφτηκε το 2014-2015.

Γενικά, στο έργο αυτό ο Φαίδρος Καβαλλάρης στην ουσία συνοψίζει και ενσωματώνει μουσικές απόψεις και συνθετικές προσεγγίσεις οι οποίες τον απασχόλησαν κατά καιρούς στο παρελθόν·

με άλλα λόγια ιδέες, διεργασίες και πρακτικές που χρησιμοποιήθηκαν ήδη και χαρακτηρίζουν προηγούμενα έργα του, όπως για παράδειγμα την ιδέα και πρακτική του «εξώχρονου», το «ήθος» του ήχου και της μουσικής γενικότερα, η ανακύκληση, η εναλλαγή και η παραλληλότητα να εφαρμόζονται ταυτόχρονα τόσο στην ίδια τη σύνθεση όσο και στη μουσική της πραγμάτωση,

ή ακόμα η πολλαπλότητα και η επαλληλία, η σχέση του μέρους με το «όλο» ή η ολοκλήρωση του μέρους στο «όλο», η μουσική πράξη και η παράσταση ως ένα συνεχές γίγνεσθαι, οι «πολυ-παραλλαγές» ή οι πολλαπλές ταυτόχρονα παραλλαγές κλπ. (σχεδόν ένα προσωπικό μανιφέστο ή «πανόραμα» σύνθεσης).

Παράλληλα, όλα αυτά έρχονται να συμπληρωθούν από τις πέντε λέξεις-κλειδιά που είναι αποτυπωμένες στην περίμετρο της χειρόγραφης παρτιτούρας, εννοιολογικά ορίζοντας κατ΄αρχήν και ένα κοσμικό πλαίσιο: ΣΥΝ-ΠΑΝ, ΣΥΝ-ΚΙΝΗΣΙΣ, ΠΑΝ-ΚΟΣΜΟΣ, ΣΥΝ-ΤΟΝΟΣ,

ΑΙΩΝ-ΑΕΝΑΟΣ. Στο σύνολό τους αυτές οι λέξεις ορίζουν καταρχήν ένα κοσμικό πλαίσιο, ενώ παράλληλα συνοψίζουν τις βασικές αρχές αυτής της σύνθεσης. Μέσα από συγκεκριμένες μουσικές διεργασίες, τις οποίες εν πολλοίς υποδηλώνουν, καθορίζουν το περιεχόμενο και τις αισθητικές αυτού ποιότητες, ενώ αντανακλούν και προβάλλουν την Ψυχή και το Ήθος πρώτα της ίδιας της σύνθεσης, της μουσικής εξέλιξης της παράστασης και της εν γένει μουσικής εμπειρίας και εν τέλει και πιο πλατιά την Ψυχή και το Ήθος της ίδιας της μουσικής.

Συνολικά σ’αυτή την παράσταση, μέσα απ’ αυτό το μουσικο-ποιητικό ταξίδι στον Κόσμο, στα άστρα και σε μακρινούς γαλαξίες, ο μουσικός διαγράφει ένα φωτεινό διάστημα («από μια άβυσσο σε μια άλλη άβυσσο»), δημιουργώντας έναν κύκλο ζωής – τη μουσική παράσταση και την ίδια τη Μουσική, μιαν αλήθεια και μια στιγμιαία ομορφιά, ως ένας διάττοντας αστέρας στην απεραντοσύνη του Σύμπαντος...

Το έργο θα εκτελέσουν σε παγκόσμια πρώτη εκτέλεση δύο διεθνούς εμβέλειας εξαίρετες πιανίστριες της νέας γενιάς που θα έρθουν στην Κύπρο από την Γερμανία ειδικά γι αυτόν τον σκοπό, η Δανάη Ντέρκεν και η Κυβέλη Ντέρκεν. Θα υποστηρικτούν εδώ από τις Μαρία Ζίττη και Έφη Χαραλάμπους που θα απαγγέλουν τα σχετικά ποιημάτα/αποσπασμάτα της ποίησης της Σαπφούς με τη «συνοδεία» και άλλων συντελεστών με σείστρα/κυπριακά ιδιόφωνα, συνθέτοντας μια ξεχωριστή συνολική παράσταση που στοχεύει σε υψηλό καλλιτεχνικό επίπεδο, σ’ ένα ιδιαίτερο και μοναδικό μουσικό γεγονός για τον τόπο μας, με τα δύο grand piano και τους άλλους συντελεστές επί σκηνής.